He Ampelos
- -Dutch text below - -
A weathered icon, affixed with large screws to an arid tree stump in the middle of the “Ankeveensche Plassen” nature reserve. A metallic, silver-colored tree shape with grape leaves is still discernible, but the rest has fallen victim to the elements and perhaps the ravages of time. In the now-empty recesses, images were likely once displayed. In the upper right, the remnant of what used to be a portrait of a bearded man is visible. Around his head, a golden halo. I am curious about what this enigmatic plaque represents and how it ended up here.
After some investigation, I discovered that the text at the top of the image, “Ἡ ΑΜΠΕΛΟC” is the Orthodox Greek notation for He Ampelos or "the vine." It refers to an image of Jesus sitting in a branched vine, with the Twelve Apostles around him. It takes its name from John 15:5. This text is usually shown in depictions of the open Gospels held by Jesus in these icons:
“Εγω ειμι η αμπελος υμεις τα κληματα ο μενων εν εμοι καγω εν αυτω ουτος φερει καρπον πολυνοτι χωρις εμου ου δυνασθε ποιειν ουδεν”
“I am the vine, you the branches: He that abides in me, and I in him, the same bears much fruit: for without me you can do nothing.”
Now I know what it is, but how this icon ended up here remains unanswered. Who attached this image to an old piece of wood? And why? Mysteries of the “Ankeveensche Plassen” that remain unsolved.
Een verweerd icoon met grote schroeven bevestigd op een dorre boomstronk midden in het natuurgebied de Ankeveensche plassen. Een metalige, zilverkleurige boomvorm met druivenbladeren zijn nog waarneembaar maar de rest is slachtoffer geworden van weer en wind en wellicht de tand des tijds. In de nu lege uitsparingen moeten vroeger beeltenissen zijn getoond. Rechtsboven is het overblijfsel van wat een portretje is geweest van een bebaarde man te zien. Om zijn hoofd een goudkleurig aureool. Ik ben benieuwd wat deze raadselachtige plaquette voorstelt en hoe het hier terecht komt.
Na wat speurwerk kom ik erachter dat de tekst boven aan het prentje “Ἡ ΑΜΠΕΛΟC” de orthodox Griekse notatie is voor He Ampelos ofwel “de wijnrank”. Het gaat hier om een afbeelding van Jezus zittend in een vertakte wijnrank en rondom hem zitten de Twaalf Apostelen. Het ontleent zijn naam aan Johannes 15:5. Deze tekst wordt meestal getoond in de afbeelding van de open Evangeliën die Jezus vasthoudt in deze iconen:
“Εγω ειμι η αμπελος υμεις τα κληματα ο μενων εν εμοι καγω εν αυτω ουτος φερει καρπον πολυνοτι χωρις εμου ου δυνασθε ποιειν ουδεν”
"Ik ben de Wijnstok, u de ranken; wie in Mij blijft, en Ik in hem, die draagt veel vrucht, want zonder Mij kunt u niets doen."
Nu weet ik wat het is maar de vraag hoe dit icoon hier terechtkomt blijft onbeantwoord. Wie heeft hier dit plaatje vastgeschroefd op een oud stuk hout? En waarom? Raadsels van de Ankeveensche plassen die onopgelost blijven.